Zakład Pedagogiki Opiekuńczej i Rodziny został powołany 1 października 2015 roku na Wydziale Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Stało się to dokładnie 35 lat po powołaniu Zakładu Pedagogiki Opiekuńczo-Wychowawczej w Instytucie Pedagogiki i Psychologii pod kierunkiem dr Czesława Nowaczyka, a od 1 września 1984 do 1 września 1997 roku dr Aleksandry Maciarz (od 15.12.1989 docent, od 1.05.1991r. prof. nadzw.). Przez te lata rozwijał się i przekształcał w strukturze i nazwach. Od 1 marca 1991 roku przez wiele lat funkcjonował pod nazwą Zakład Pedagogiki Opiekuńczej i Specjalnej. Następnie zmieniona ona została na Zakład Opieki, Terapii i Profilaktyki Społecznej, a w dalszej kolejności przekształcony w 2011 roku w Katedrę o tej samej nazwie (kierowanej przez dr hab. Grażynę Miłkowską, prof. UZ), z której wyodrębniony został obecny Zakład Pedagogiki Opiekuńczej i Rodziny.